این فایل با فرمت word و آماده پرینت میباشد
فهرست مطالب
فصل اول 1
مقدمه 1
تاریخچه 2
هدف بورس اوراق بهادار 3
فصل دوم 6
آشنایی با سازمان بورس اوراق بهادار و مفاهیم اولیه 6
ارکان بورس اوراق بهادار 6
نحوه تصمیم گیری در بورس 8
تا لار اصلی و فرعی در بورس 9
انواع تابلوها دربورس 10
قیمت ها در تالار اصلی و فرعی 10
سقف قیمت ها و کف قیمتها 10
بسته شدن نماد شرکت ها در تابلو بورس 11
انواع ارزشها 11
انواع سهام 11
ریسک و انواع آن 12
نحوه محاسبه ریسک 13
قیمت سهام 14
صرف سهام و کسر سهام 15
روش سرمایه گذاری دربورس 15
شاخص و انواع آن 15
پزیره نویسی سهام 16
افزایش سرمایه شرکت و روش های آن 16
روش های افزایش سرمایه 17
حق تقدم 17
فصل سوم 20
فرآیند سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار 20
فرآیند دریافت و اجرای سفارش 21
سفارش های خرید و فروش 21
تعیین کد معاملاتی برای مشتریان 22
نماد شرکت ها در بورس 25
تسویه حساب با مشتریان 26
دامنه مجاز تغییر قیمت ها و نحوه محاسبه حجم مبنا و قیمت پایانی روز 27
حجم مبنا 27
فصل چهارم 29
استراتژی های معاملات در بازار سرمایه 29
روش نموداری (تحلیل تفکیکی) 29
روش mpt 33
موج سواران و سفته بازان 34
محکومان به موفقیت 35
تحلیل بنیادی (روش فائد امتنال) 35
مراحل تحلیل بنیادی 35
عوامل موثر در محاسبه رتبه نقد شوندگی 38
بررسی نسبت های مالی 40
نسبت های نقدینگی 40
نسبت های کارآیی 41
نسبت های سود آوری 42
نسبت های سرمایه گذازی و اهرمی 43
درآمد متعلق به هر سهم 44
نسبت رشد سود هر سهم 47
جمع بندی نکات کلیدی 49
فهرست منابع 51
فصل اول
مقدمه
بازار مالی از 2بخش تشکیل شده است : بازار پول وبازار سرمایه دربازارپول اسناد خزانه، اوراق مشارکت وسپرده عرضه می شود واوراق بهاداری که سررسید آن کمتر از یک سال است معامله می شود .
با توجه به اینکه بازار بورس اوراق بهادار رکن اصلی بازار سرمایه وبازارمالی است توسعه متناسب دو بخش اصلی اقتصاد از اهمیت وجایگاه ویژه ای برخودار است ودر صورت هرگونه اخلال در رشد وتوسعه بخش های مذکور ویا عدم توسعه متناسب آنها ،رشد وتوسعه اقتصادی دچار مشکل خواهد شد کشورهای توسعه یافته همواره دارای بخش مالی قدرتمندی شامل بازار مالی وبازار سرمایه می باشند .
عدم توسعه مناسب بازار سرمایه به عنوان زیر مجموعه مهمی از بخش مالی علاوه بر ایجاد فشار مضاعف بر سیستم پولی کشور ،باعث شده واحد های تولیدی و خدماتی از مزایای یک بازار سرمایه فعال و پویا محروم گردند .
تاریخچه :
در ایران شروع فعالیت رسمی بورس به سال 1346بر می گرددولی آغاز فعالیت رسمی آن ازسال 1368که همراه بااولین برنامه توسعه اقتصادی واجتماعی است شروع می شود . جدول زیر سیر تکاملی سازمان بورس را درایران نشان می دهد .
تاریخ دوره رویداد
1357 -1346 دوران تشکیل و ایجاد سازمان بورس در ایران 1346سال تاسیس بورس اوراق بهادار تهران
پذیرش شرکت نفت پارس ،اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه ،اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی واوراق قرضه عباس آباد در بورس تهران
1367-1358 دوران فترت وقطع حیات تصویب لایحه قانون اداره امور بانکها وملی شدن آنها
ادغام شرکتهای بیمه به مالکیت دولت
تصویب قانون حفاظت وتوسعه صنایع ایران درتیر1358باعث شد تعدادزیادی ازبنگاههای اقتصادی پذیرفته شده در بورس از آن خارج شوند
1381-1367 دوران تجدید حیات پایان جنگ تحمیلی ،فعال شدن بانکها و فعالیتهای عمرانی
نگاهی به خصوصی شدن شرکتهای دولتی وگسترش بازار سرمایه
1384-1381 دوران گذار از اقتصاد دولتی به خصوصی راه اندازی بورسهای منطقه ای
ایجاد بورس کالا
نهادهای تخصصی مشاوره سرمایه گذاری وگوناگون سازی ابزارهای مالی
هدف بورس اوراق بهادار :
مهمترین هدف بازار سرمایه این است که با اجرای فرایند سالم سازی و شفافیت پس اندازکنندگانی که دارنده منابع مالی می باشند و هدف کسب سود و بازده معقول دارند را به اشخاص حقوقی و واحدهای اقتصادی که برای توسعه فعالیتهای خود نیاز به منابع مالی دارند پیوند دهد . اثر بورس اوراق بها دار در هر اقتصادی غیر قابل انکار است ومشارکت کنندگان در این بازار اعم از سرمایه گذاران و صادر کنندگان اوراق بها دار از مزیت های آن بهره مند می گردند .
از دیدگاه اقتصادی ، نقش بورس اوراق بهادار از چهار بعد قابل تامل است :
1- "جمع آوری سرمایه های جزیی و پراکنده ویک کاسه کردن آنها درجهت تجهیزمنابع مالی شرکتها "
انتشار سهام وفروش اوراق مشارکت یکی از مطمئن ترین راههای جمع آوری وجوه لازم برای سرمایه گذاری است . واحدهای تولیدی وتجاری به عوض استقراض ازنظام بانکی می توانند تحت ضوابطی از طریق انتشار سهام یا فروش اوراق مشارکت در بورس نیازهای مالی خود را تامین کنند .
2- توزیع عادلانه درآمد وایجاد احساس مشارکت"
با تقسیم مالکیت های بزرگ از طریق فروش سهام آنها در بورس اوراق بهادار ازدید اقتصاد کلان به هدفهای توزیع عادلانه تر درآمد ونیز احساس مشارکت در عموم افراد جامعه در فعالیتهای تولیدی و تجاری کمک زیادی می کند و توزیع مالکیت بین عموم افراد جامعه از دو قطبی شدن جامعه و ناآرامی های اجتماعی جلوگیری می کند.
3- ایجاد یک بازار رقابتی کامل"
در بازاررقابتی کامل تعداد زیادی خریدار و فروشنده به نحوی عادلانه تحت مکانیزم بازار یعنی عرضه و تقاضا به فعالیت می پردازند و هرکس می تواند آزادانه اوراق بها دار را خریداری ویا به فروش برساند .
4-"تخصیص مطلوب منابع " بورس اوراق بها دار با تعیین بهای رقابتی سهام به عنوان ابزار انتظامی اقتصاد ،مدیران غیر کارا و ضعیف را تنبیه و مدیران مبتکر و قدرتمند را تشویق می کند .
مزایای بورس اوراق بهادارازسه دیدگاه اقتصادکلان ،شرکتهای سرمایه پذیر ،سرمایه گذاران
1-" مزایای بورس اوراق بهادار ازدیدگاه اقتصادکلان "
-جمع آوری سرمایه های جزیی وپراکنده وانباشت آن برای تجهیز منابع مالی شرکتها
- بکارگیری پس اندازهای راکد درامر تولید وتامین مالی دولت وموسسات
- کنترل حجم پول ،نقدینگی وتورم از طریق انتشار سهام واوراق قرضه
- بورس به مثابه بازار رقابت کامل
- رشد تولید ناخالص ملی ،افزایش اشتغال وکمک به حفظ تعادل اقتصادی کشور
-فراهم نمودن توزیع عادلانه ثروت ازطریق گسترش مالکیت عمومی وایجاد احساس مشارکت عمومی
- افزایش درجه نقدینگی ثروت افراد
2-"مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه واحدهای اقتصادی (شرکتهای سرمایه پذیر)
-سهولت در تامین مالی از طریق انتشار سهام وسایر اوراق بهادار
- افزایش اعتبار داخلی و خارجی و تامین مالی با به وثیقه گذاردن سهام شرکت در بازارهای مالی داخلی و خارجی
- تعیین ارزش بازار براساس قانون عرضه وتقاضا
- سهولت در تغییر ترکیب سهامداری وانتقال مالکیت
- بوجود آمدن دیدگاهی مطلوب درسرمایه گذاران با کاهش ریسک
واحدهای اقتصادی وامکان تامین مالی با هزینه کمتر
- برخورداری از مزایای خاص واعتباری مانند افزایش سقف تسهیلات بانکی وانتشار اوراق قرضه وبرخورداری از معافیت های مالیاتی
- تبیین چشم انداز فعالیت شرکت در آینده وارزیابی عملکرد شرکت
- ارتقاء سطح اعتماد عمومی و استفاده از مشارکت عمومی در توسعه شرکت
3-" مزایای بورس اوراق بها داراز دیدگاه سرمایه گذاران "
- خرید سهام و اوراق بهادار برای کسب بازده مناسب وپوشش در مقابل تورم
-اطمینان از گزینه سرمایه گذاری به دلیل شفافیت اطلاعات
- قابلیت نقدینگی اوراق بهادار وسهولت نقل وانتقال سهام واستفاده از معافیت های مالیاتی
-مشارکت درفرایند تصمیم گیری برای اداره شرکتها
-ایجاد یک بازار دائمی ومستمر که امکان سرمایه گذاری بلند مدت وکوتاه مدت رافراهم مینماید .
فصل دوم :
آشنایی با سازمان بورس اوراق بهادارومفاهیم اولیه :
شرکتها سهام خودرابه مردم عرضه می کنند ومردم به نسبت تعدادسهامی که خریداری می کنند مالک شرکت می شوند .در سازمان بورس شرایط خرید وفروش سهام برای مردم فراهم می شود .
شرایط پذیرش شرکتها دربورس :
1- تعداد سهامداران باید بالاتر از 500نفر باشد .
2- نباید 10درصدسهامداران مالک بیشتر از 80درصد سهام شرکت باشند .
3- حقوق صاحبان سهام بیشتر از 30درصدباشد .
4- دولت مالک کمتر از 49درصد سهام شرکت باشد .
ارکان بورس اوراق بهادار :
1- شورای بورس :
شورای بورس عالی ترین مرجع تصمیم گیری دربورس است واعضا آن شامل : دادستان کل کشوری ،رئیس بانک مرکزی ،خزانه داری کل ،معاون وزیر اقتصاد ،نماینده اتاق بازرگانی وسه شخصیت اقتصادی است که برای مدت 4سال انتخاب می شوند .
وظایف آنها : نظارت به اجرای قانون ،تصویب آیین نامه ها وقوانین
2- هیئت پذیرش اوراق بهادار :
این هیئت وظیفه پذیرش یا رد شرکتهادربورس را دارد واعضاء آن شامل :رئیس هیوت مدیره بورس ،جانشین رئیس کل بانک مرکزی ، 2حسابدار مجرب وکارشناس اتاق بازرگانی است .
3- سازمان کارگزاران بورس :
اعضاءاین سازمان کارگزاران بورس هستندکه وظیفه آنها ایجاد شرایط وامکانات خرید یافروش اوراق بهادار است . اعلام قیمت های اوراق بهادار ،گردآوری اطلاعات برای مشتریان ونظارت برروابط بین مشتریان وکارگزاران از جمله وظایف آنها است .
4- هیئت مدیره بورس :
از جمله وظایف آن صدور پروانه کارگزاریها ،اداره کارهای بورس ،نظارت بر کارگزاران وکارمندان و اخذ تصمیمات قانونی درموردکارگذاریهااست . این هیئت هر ماه یکبارجلسه دارد .
5- هیئت داوری بورس :
اعضاءآن تشکیل شده اند از :نماینده وزارت دادگستری به عنوان رئیس ،نماینده شورای بورس ،نماینده اتاق بازرگانی . از جمله وظایف این هیئت رفع اختلاف بین کارگزاران بامشتری است .
6- روابط عمومی سازمان بورس :
نقطه ارتباط سازمان با مردم است و اطلاع رسانی وانتشار کتب و مجلات و...ازجمله وظایف آنها است .
نحوه تصمیم گیری دربورس :
تصمیم گیری درشرکتهای پذیرفته شده بورس توسط مجمع عمومی صورت می گیرد و شامل 3نوع است:
- مجمع عمومی موسس
- مجمع عمومی عادی
- مجمع عمومی فوق العاده
وظایف مجمع عمومی فوق العاده :
افزایش یا کاهش سرمایه ، تغییر دراصول کلی شرکت و...
این مجمع زمانی تصمیماتش معتبر است که3/2 شرکت کنندگان به آن رای بدهند و مشروط به اینکه نصف سهامداران حاضر باشند .
مجمع عمومی عادی :
این مجمع شامل گرد همایی مدیران وسهامداران است که در آن مدیران وضعیت شرکت را گزارش می کنند . و سهامداران در مورد سوددهی و موارد دیگر تصمیم گیری می کنند وزمان آن توسط شرکتها در مطبوعات کثیر الانتشار اعلام می شود .
وظایف این مجمع شامل : انتخاب مدیران و بازرسان ،مشخص کردن مطبوعات کثیر الانتشار ، تقسیم سود و...
تصمیمات در این مجمع از طریق رای گیری صورت می پذیرد و سهامداران به نسبت تعدادسهامشان ،حق رای دارند وتصمیمات زمانی معتبر است که نصف بعلاوه یک به آن تصمیمات رای دهند .
طبق قانون شرکتها مهلت دارند تا 8ماه پس از تاریخ مجمع سود سهامداران را پرداخت نمایند . و این شود متعلق به سهامدارانی است که در تاریخ مجمع مالک سهام بوده باشند .
تالار اصلی و فرعی در بورس :
تالار اصلی ،تالاری است که شرکتهایی که توانسته اند خودراباقوانین بورس وفق دهندبه آنجاراه پیدامی کنند.
تالار فرعی ،تالاری است که شرکتها ابتدادرآن پذیرفته می شوند ودرآن تالار آزمایش می شوند واگرتوانستند خودراباقوانین تطبیق دهنددرتالاراصلی پذیرفته می شوند
انواع تابلوهادربورس :
درتالار تابلوی بزرگی به رنگ قرمز وجود دارد که اطلاعات این تابلو بدون تاخیر است وهرچه در همان لحظه خرید یا فروش می شود در تابلو ثبت میکند وتغییر قیمت رانشان میدهد .
درتالار بورس تابلوی دیگری وجود داردکه به اندازه تلویزیون است وبرروی دیوارهای تالار نصب می شود. اطلاعات این تابلوها دقیق است اما نسبت به تابلوی قرمز تاخیر دارد .
همچنین درگوشه و کنار تالار رایانه هایی وجود دارد که اطلاعات شرکتها بصورت دقیق در آنها وجود داردو جهت ارزیابی شرکتها از آنها استفاده می شود . ضمنا در تالار بورس تابلوهایی وجود دارد که اطلاعات مربوط به 50شرکت فعالتر در آن وجوددارد. این شرکتها از نظر درجه نقدینگی و حجم معاملات نسبت به سایر شرکتها وضعیت بهتری دارند در فصل های بعد توضیحات آن خواهد آمد .
یکی دیگر از تابلوهای بورس ،تابلوی عرضه وتقاضا است که کسانی که قصد فعالیت در بورس را دارند باید به این تابلو خیلی توجه کنند زیرا که رشد یا کاهش قیمت با عرضه وتقاضای سهام رابطه مستقیم دارد .
قیمتها درتالاراصلی وفرعی :
طبق قانون قیمت پایه هرسهم درتالاراصلی نباید کمتراز100تومان باشد امادرتالارفرعی می تواند کمتراز100تومان باشد .
سقف قیمت و کف قیمت :
دربورس اوراق بها دارکمترین حد قیمت را کف قیمت و بالاترین قیمت را سقف قیمت می گویند . مثلا اگر قیمت سهمی درروزهای گذشته 210،205،180،195تومان بوده باشد، قیمت 180تومان راکف قیمت وقیمت 210تومان را سقف قیمت گویند .
بسته شدن نماد شرکتها در تابلو بورس :
شرکتها در زمان تشکیل مجمع عمومی و تعیین هیئت مدیره و افزایش سرمایه و...تغییر می کنند و نمادشرکت به این خاطر بسته می شود و در این هنگام خریدوفروش متوقف می شود .
انواع ارزشها :
ارزش دفتری :
ارزشی که در ترازنامه ثبت می شود وقیمت تاریخی نیز نام دارد یعنی خواه این قیمت برای امسال باشد خواه برای 3سال قبل
ارزش ذاتی :
ارزش یک سهم برحسب نرخ بازده سرمایه گذاری ،که هرچه بازده بالاتر باشد ارزش ذاتی سهم بیشتر خواهد بود .
ارزش اسمی :
ارزشی که آنرا قانون مشخص می کند وبرای هر برگه سهام 100تومان است .
ارزش بازار :
قیمت فروش سهام دربازار ،این ارزش را عرضه و تقاضا مشخص می کند .
انواع سهام :
1-سهام عادی :
که از تقسیم حقوق صاحبان سهام بر قیمت هر سهم به میزان 100تومان است و سهامداران به نسبت سهام خود مالک شرکت می شوند . شرکتها الزامی به پرداخت مبالغ سهام عادی ندارند اما سهامداران می توانند هرزمانی که بخواهند آن را بفروشند حال اگر شرایط بازار وشرکت مناسب باشد با قیمت بالا واگر شرایط بازار خوب نباشد باقیمت کمتر .
2- سهام ممتاز :
که این نوع سهام دارای سود معینی است که هر ساله شرکت پرداخت می کندمثلابه میزان 10%قیمت اسمی سهام و این نوع سهام را به عنوان جایزه و تشویق به افراد خاصی می دهند که البته این نوع سهام در ایران وجود ندارد .
3-اوراق مشارکت یا اوراق قرضه :
اوراقی که صادر کننده آن متعهد می شود اصل پول و سودرادرتاریخ معین پرداخت کند .
فرق سهام عادی با اوراق مشارکت : سهام عادی سند مالکیت شرکت است وصاحبان سهام در سودوزیان شرکت سهیم هستند ودرتصمیم گیریها درمجمع حق رای دارند اما اوراق مشارکت دارای سودمعین است و مالکان آن حق دخالت درتصمیمات شرکت را ندارند .
ریسک و انواع آن
گاهی اوقات ما از یک دارایی انتظار خاص ومعقولی داریم .وقتی این احتمال وجود داشته باشد که این انتظار ما محقق نشود به آن ریسک می گویند .منشاریسک درموردشرکتها فروش نرفتن کالاهایی است که آنها تولید میکنند . به عبارتی ریسک دامنه تغییرات یک بازده درطول یک دوره زمانی مشخص است که میزان تحقق انتظارات ما را به چالش می کشد .
انواع ریسک : ریسک سیستماتیک ،ریسک غیرسیستماتیک
ریسک سیستماتیک به عنوان ریسک بازار یاریسک تجاری شناخته می شود .این ریسک قابل کاهش نیست چراکه امکان نداردهیچ نوع سرمایه گذاری درعالم بدون خطرباشدحتی دربهترین شرایط اقتصادی وبهترین حالت امنیت مقداری ریسک وجوددارد .اما نکته مهم این است که این ریسک راکاهش دهیم .
ریسک غیرسیستماتیک ریسکی است که با داشتن سبد سهام قابل کاهش می باشد به عنوان مثال اگراقدام به خرید سهام از از 8صنعت مختلف صورت گیرد درصورتی که چند صنعت ضررداشته باشند وقیمت سهام وسود کاهش یابد.فعالیت سایر شرکتها این زیان را برای ما جبران می کند .
آگاهی از ارتباط مستقیم بین عامل ریسک وبازده می تواند مارادربهینه سازی عملکردمان در بازار سرمایه یاری دهد .به عبارتی بابالابردن ریسک می توان انتظار بازده بیشتری را داشت . اما این بدان معنی نخواهد بود که باریسک بی نهایت می توان بازده فوق العاده ای را نیز کسب کرد زیراکه همنوایی بین ریسک وبازده تا یک سطحی دارای وابستگی است وبابالاتررفتن ریسک تا سطحی معین ،قدرت بازده کم می شود